ویتامین K2 یا مناکینون 7 چیست و چه نقشی در بدن دارد؟

ویتامین K2 که با نام مناکینون 7 نیز شناخته می‌شود، یکی از اشکال مهم و محلول در چربی ویتامین K است که نقش کلیدی در سلامت استخوان‌ها، قلب و عروق و تنظیم متابولیسم کلسیم ایفا می‌کند. برخلاف تصور رایج که ویتامین K را تنها به لخته شدن خون محدود می‌داند، ویتامین K2 عملکردهای گسترده‌تری در بدن دارد. این ویتامین به بدن کمک می‌کند تا کلسیم را به مسیر درست هدایت کند؛ یعنی به‌جای رسوب در رگ‌های خونی و بافت‌های نرم، آن را به استخوان‌ها و دندان‌ها منتقل نماید.
مناکینون 7 به دلیل ماندگاری بالاتر در بدن نسبت به سایر اشکال ویتامین K2، توجه ویژه‌ای در مباحث تغذیه و سلامت به خود جلب کرده است.

آشنایی با انواع ویتامین K

ویتامین K در واقع یک گروه از ویتامین‌های محلول در چربی است که شامل چند نوع مختلف می‌شود. مهم‌ترین انواع آن ویتامین K1، ویتامین K2 و ویتامین K3 هستند.
ویتامین K1 یا فیلوکینون عمدتاً در سبزیجات برگ‌سبز یافت می‌شود و نقش اصلی آن در فرآیند لخته شدن خون است. این نوع ویتامین بیشتر در کبد مصرف می‌شود و تأثیر محدودی بر سایر بافت‌ها دارد.
ویتامین K2 که با نام مناکینون شناخته می‌شود، بیشتر در غذاهای حیوانی و محصولات تخمیرشده وجود دارد و توسط باکتری‌های مفید روده نیز تولید می‌شود. این نوع ویتامین تأثیر مستقیم‌تری بر استخوان‌ها، قلب و عروق دارد.

ویتامین K3 یا منافتیون شکل مصنوعی ویتامین K است که کاربرد دارویی دارد و به‌طور طبیعی در مواد غذایی یافت نمی‌شود.

مناکینون 7 (MK-7) و تفاوت آن با سایر اشکال K2

ویتامین K2 خود به چند زیرگروه تقسیم می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها MK-4 و MK-7 هستند. مناکینون 7 بیشتر در غذاهای تخمیرشده یافت می‌شود و نسبت به MK-4 ماندگاری طولانی‌تری در بدن دارد. این ویژگی باعث می‌شود MK-7 بتواند با دوز کمتر، اثرگذاری پایدارتری داشته باشد. به همین دلیل، در بسیاری از منابع تغذیه‌ای، MK-7 به‌عنوان شکل ترجیحی ویتامین K2 معرفی می‌شود.

نقش ویتامین K2 در متابولیسم کلسیم 

یکی از مهم‌ترین وظایف ویتامین K2، تنظیم متابولیسم کلسیم است. این ویتامین با فعال‌سازی پروتئین‌هایی مانند استئوکلسین و ماتریکس Gla پروتئین، مشخص می‌کند که کلسیم در کدام بخش از بدن استفاده شود. در صورت کمبود ویتامین K2، کلسیم ممکن است به‌جای استخوان‌ها در دیواره رگ‌ها یا بافت‌های نرم رسوب کند. دریافت کافی مناکینون 7 به هدایت صحیح کلسیم و حفظ تعادل آن در بدن کمک می‌کند.

تأثیر ویتامین K2 بر سلامت استخوان و دندان

ویتامین K2 نقش مهمی در معدنی‌سازی استخوان‌ها دارد. این ویتامین با فعال کردن استئوکلسین، جذب کلسیم در استخوان‌ها را افزایش داده و به افزایش تراکم استخوانی کمک می‌کند. این فرآیند می‌تواند خطر پوکی استخوان و شکستگی را به‌ویژه در سنین بالا کاهش دهد.

در مورد دندان‌ها نیز عملکرد مشابهی دیده می‌شود. هدایت صحیح کلسیم به ساختار دندانی، در استحکام دندان‌ها و کاهش آسیب‌های ساختاری نقش دارد.

سلامت قلب و عروق و جلوگیری از رسوب کلسیم

یکی از مزایای برجسته ویتامین K2، نقش آن در حفظ سلامت قلب و عروق است. رسوب کلسیم در دیواره رگ‌ها می‌تواند منجر به سخت شدن شریان‌ها و افزایش خطر بیماری‌های قلبی شود. مناکینون 7 با فعال کردن پروتئین‌هایی که مانع از تجمع کلسیم در رگ‌ها می‌شوند، به حفظ انعطاف‌پذیری عروق کمک کرده و خطر تصلب شرایین را کاهش می‌دهد. این عملکرد، ویتامین K2 را به یکی از ویتامین‌های مهم در پیشگیری از مشکلات قلبی تبدیل کرده است.

همکاری ویتامین K2 با ویتامین D

ویتامین K2 و ویتامین D رابطه‌ای هم‌افزا دارند. ویتامین D جذب کلسیم از روده را افزایش می‌دهد، اما بدون حضور ویتامین K2، این کلسیم ممکن است به‌درستی مورد استفاده قرار نگیرد. ویتامین K2 تضمین می‌کند که کلسیم جذب‌شده به استخوان‌ها منتقل شود. به همین دلیل، مصرف همزمان این دو ویتامین در حفظ سلامت استخوان‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد.

منابع غذایی ویتامین K2

ویتامین K2 در مواد غذایی محدودی یافت می‌شود. غذاهای تخمیرشده مانند ناتو از غنی‌ترین منابع MK-7 محسوب می‌شوند. برخی از لبنیات پرچرب، پنیرهای خاص، زرده تخم‌مرغ و جگر نیز حاوی مقادیری از این ویتامین هستند. همچنین باکتری‌های مفید روده می‌توانند بخشی از نیاز بدن به ویتامین K2 را تولید کنند، هرچند این میزان معمولاً برای تأمین کامل نیاز بدن کافی نیست.

علائم و پیامدهای کمبود ویتامین K2

کمبود ویتامین K2 در افراد سالم چندان شایع نیست، اما در شرایط خاص ممکن است رخ دهد. اختلالات جذب روده‌ای، مصرف طولانی‌مدت آنتی‌بیوتیک‌ها و برخی بیماری‌های مزمن می‌توانند سطح این ویتامین را کاهش دهند. از پیامدهای کمبود آن می‌توان به افزایش خطر پوکی استخوان، رسوب کلسیم در عروق و مشکلات قلبی اشاره کرد. در موارد شدید، اختلال در لخته شدن خون نیز ممکن است دیده شود.

معرفی کلسیم 600 یورو ویتال آلمان 

یک مکمل تقویتی مؤثر برای حفظ سلامت استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان است. کلسیم به‌عنوان فراوان‌ترین ماده معدنی موجود در استخوان‌ها، نقش اصلی در استحکام و ساختار آن‌ها دارد و با افزایش سن، کاهش ذخایر کلسیم در استخوان‌ها امری طبیعی است که نیاز به جبران از طریق مصرف خوراکی را افزایش می‌دهد.
در این مکمل، ویتامین D3 به‌منظور افزایش جذب کلسیم به سلول‌ها و بهبود اثربخشی آن به ترکیب افزوده شده و در کنار آن، ویتامین K2 نیز به هدایت صحیح کلسیم به استخوان‌ها و جلوگیری از رسوب آن در بافت‌های نرم کمک می‌کند. هر قرص حاوی 600 میلی‌گرم کلسیم، 600 واحد ویتامین D3، مقدار مناسبی ویتامین K2 و ویتامین E است که علاوه بر سلامت استخوان، به تقویت سیستم ایمنی نیز کمک می‌کند. این محصول به‌صورت قرص‌های گچی و در بسته‌بندی 50 عددی عرضه می‌شود.
برای تهیه نسخه اصل و اطمینان از کیفیت مکمل، می‌توانید به داروخانه دکتر توکلیان به‌عنوان یکی از مراکز معتبر تهیه مکمل‌های تغذیه‌ای مراجعه کنید.

سخن آخر

ویتامین K2 یا مناکینون ۷ یکی از ریزمغذی‌های مهم و کمتر شناخته‌شده‌ای است که نقش کلیدی در حفظ تعادل کلسیم در بدن ایفا می‌کند. این ویتامین با هدایت کلسیم به سمت استخوان‌ها و دندان‌ها و جلوگیری از رسوب آن در رگ‌های خونی و بافت‌های نرم، به سلامت استخوان‌ها، قلب و عروق کمک می‌کند.
همکاری هم‌افزای ویتامین K2 با ویتامین D باعث می‌شود جذب و استفاده از کلسیم به شکل مؤثرتری انجام شود و خطر بروز مشکلاتی مانند پوکی استخوان و تصلب شرایین کاهش یابد. دریافت کافی این ویتامین از طریق رژیم غذایی متعادل می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت بلندمدت بدن داشته باشد.

سوالات متداول 

1. تفاوت ویتامین K2 با ویتامین K1 چیست؟
ویتامین K1 بیشتر در فرآیند لخته شدن خون نقش دارد و عمدتاً از سبزیجات برگ‌سبز تأمین می‌شود، در حالی که ویتامین K2 وظیفه اصلی هدایت کلسیم به استخوان‌ها و محافظت از رگ‌های خونی را بر عهده دارد.

2. آیا ویتامین K2 فقط برای استخوان‌ها مفید است؟
خیر، علاوه بر تقویت استخوان‌ها، ویتامین K2 در حفظ سلامت قلب و عروق، جلوگیری از رسوب کلسیم در رگ‌ها و بهبود عملکرد متابولیسم کلسیم نقش مهمی دارد.

3. مناکینون ۷ چرا از سایر اشکال ویتامین K2 مهم‌تر است؟
مناکینون ۷ ماندگاری بیشتری در بدن دارد و با دوز کمتر می‌تواند اثرگذاری پایدارتری داشته باشد، به همین دلیل در بسیاری از منابع تغذیه‌ای به‌عنوان شکل مؤثرتر ویتامین K2 شناخته می‌شود.

4. چه افرادی بیشتر در معرض کمبود ویتامین K2 هستند؟
افرادی که مصرف غذاهای تخمیرشده و منابع حیوانی کمی دارند، کسانی که دچار اختلالات جذب روده‌ای هستند یا به مدت طولانی آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض کمبود این ویتامین قرار می‌گیرند.