سلیاک چیست؟

بیماری سلیاک نوعی اختلال خودایمنی مزمن است که با واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن به گلوتن بروز می‌کند. گلوتن پروتئینی است که در غلاتی مانند گندم، جو و چاودار وجود دارد. در افراد مبتلا، مصرف گلوتن باعث آسیب به دیواره روده باریک شده و جذب مواد مغذی را مختل می‌کند. این بیماری می‌تواند علائم متنوعی از مشکلات گوارشی تا اختلالات عصبی، کم‌خونی، کاهش وزن و ضعف استخوانی ایجاد کند.
سلیاک ممکن است در هر سنی ظاهر شود و تشخیص و درمان به‌موقع آن برای پیشگیری از عوارض بلندمدت ضروری است. رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن تنها روش مؤثر برای کنترل علائم و حفظ سلامت عمومی در افراد مبتلا به این بیماری است.

معرفی بیماری سلیاک

بیماری سلیاک نوعی اختلال خودایمنی است که با واکنش شدید بدن به گلوتن شناخته می‌شود. گلوتن پروتئینی است که در غلاتی مانند گندم، جو و چاودار یافت می‌شود. در افراد مبتلا به این بیماری، مصرف مواد غذایی حاوی گلوتن باعث فعال شدن سیستم ایمنی می‌شود. اما این فعال‌سازی به‌جای محافظت از بدن، موجب حمله به سلول‌های پوششی روده باریک می‌گردد.

نتیجه این واکنش، آسیب به پرزهای روده است که نقش کلیدی در جذب مواد مغذی دارند. در اثر این تخریب، بدن دیگر قادر به جذب مناسب ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها نیست.

چه کسانی در معرض خطر بیشتری هستند؟

هرچند بیماری سلیاک می‌تواند هر کسی را درگیر کند، اما برخی افراد به دلایل ژنتیکی یا زمینه‌های بیماری‌های دیگر، بیشتر در معرض ابتلا هستند. برای مثال، افرادی که سابقه بیماری‌های خودایمنی مانند دیابت نوع یک یا روماتیسم مفصلی دارند، باید توجه ویژه‌ای به علائم این بیماری داشته باشند.

از طرف دیگر، وجود اختلالات ژنتیکی مانند سندروم داون یا سندروم ترنر نیز احتمال ابتلا را افزایش می‌دهد. در برخی موارد، سلیاک می‌تواند پس از حوادثی مانند زایمان، جراحی، عفونت شدید یا حتی دوره‌هایی از استرس مزمن، خود را آشکار کند.

 
علائم بیماری سلیاک

سلیاک بیماری‌ ای است که می‌تواند در هر سنی بروز کند. علائم آن بسته به سن فرد و شدت بیماری، می‌تواند متفاوت باشد.

علائم سلیاک در کودکان

در کودکان، این بیماری اغلب با علائم گوارشی و تغذیه‌ای آغاز می‌شود. نشانه‌های معمول شامل:
•    اسهال مکرر و استفراغ
•    تهوع و دل‌درد
•    ورم یا نفخ شکم
•    مدفوع کدر و بدبو
•    ناتوانی در جذب مواد مغذی
•    کم‌خونی و کاهش سطح آهن
•    اختلال در رشد و وزن‌گیری نوزاد
•    ضعف مینای دندان
•    کوتاهی قد و توقف رشد قدی
•    بی‌قراری و تحریک‌پذیری
علاوه بر این موارد، برخی علائم عصبی نیز ممکن است در کودکان بروز کنند. از جمله:
•    بیش‌فعالی
•    مشکلات تمرکز و ناتوانی در یادگیری
•    تشنج در موارد پیشرفته

علائم در بزرگسالان

بزرگسالان اغلب علائم متفاوت‌ تری را تجربه می‌کنند. مهم‌ترین نشانه‌ها شامل موارد زیر است:

علائم گوارشی:
نفخ و باد معده
اسهال مزمن یا گاه‌به‌گاه
یبوست
حالت تهوع و گاهی استفراغ
دردهای شکمی
کاهش وزن ناگهانی
احساس خستگی مفرط حتی بدون فعالیت زیاد

علائم عصبی:
•    بی‌حسی یا گزگز در دست‌ها و پاها
•    اختلال در حفظ تعادل هنگام راه رفتن
•    مشکلات تمرکز و اختلالات شناختی
•    پوکی استخوان یا کاهش تراکم استخوان
•    نرمی استخوان (استئومالاسی)
•    دردهای مفصلی و استخوانی
•    زخم‌های دهانی مکرر
•    سردردهای مزمن
خارش، التهابات پوستی یا بروز تاول (در نوعی خاص از سلیاک به نام درماتیت هرپتی‌فرمیس)

در واقع بیماری سلیاک نه‌تنها یک اختلال گوارشی، بلکه بیماری‌ای است که می‌تواند بر تمام بدن تأثیر بگذارد. از مشکلات گوارشی گرفته تا علائم عصبی و ضعف استخوانی، طیف وسیعی از مشکلات ممکن است در اثر عدم تشخیص یا درمان به‌موقع ایجاد شود.

خوشبختانه با حذف کامل گلوتن از رژیم غذایی، علائم به‌تدریج کنترل شده و سطح سلامت فرد بهبود می‌یابد. تشخیص دقیق این بیماری معمولاً با آزمایش خون و نمونه‌برداری از روده انجام می‌شود، و پس از آن رژیم غذایی بدون گلوتن باید تا پایان عمر رعایت شود.

معرفی مکمل های فاقد گلوتن

در مسیر درمان و کنترل بیماری‌ هایی همچون سلیاک که با سوء جذب مواد مغذی همراه هستند، استفاده از مکمل‌های تغذیه‌ای با کیفیت می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت عمومی بدن، حفظ سلامت عضلات و جبران کمبودهای غذایی ایفا کند. داروخانه دکتر توکلیان با ارائه مجموعه‌ای از مکمل‌های معتبر و استاندارد، از جمله پروتئین وی، گینر و کراتین، نیازهای تغذیه‌ای خاص افراد را پشتیبانی می‌کند.

•    برند کارن (Karen Nutrition) 

این برند، یکی از پیشروان صنعت مکمل‌های ورزشی و تغذیه‌ای در ایران است که با بهره‌گیری از فناوری‌های روز دنیا و رعایت استانداردهای بین‌المللی، محصولاتی با کیفیت، مؤثر و ایمن برای ورزشکاران حرفه‌ای و علاقه‌مندان به تناسب اندام تولید می‌کند. بسیاری از مکمل‌های این برند فاقد گلوتن هستند و برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک یا دارای حساسیت به گلوتن نیز مناسب‌اند.

کراتین کارن

کراتین منوهیدرات کارن به عنوان منبعی مؤثر برای تأمین انرژی در فعالیت‌های قدرتی، سرعتی و انفجاری طراحی شده است. این مکمل به صورت پودر بدون طعم و فاقد گلوتن تولید می‌شود و در بسته‌بندی 300 گرمی با پیمانه 5 گرمی عرضه می‌گردد.

دو روش مصرف برای آن پیشنهاد شده است: روش بارگیری برای افرادی که نخستین‌بار از کراتین استفاده می‌کنند، و روش نگهدارنده برای افراد با تجربه. مصرف منظم این مکمل موجب افزایش توان عضلانی، بهبود عملکرد ورزشی و افزایش حجم عضله می‌شود.

گلوتامین کارن

گلوتامین یا ال‌ گلوتامین کارن یکی از ضروری‌ترین اسیدآمینه‌ها برای بازسازی و محافظت از عضلات پس از تمرین است. این مکمل فاقد گلوتن، بدون طعم و در بسته‌بندی‌های 250 گرمی عرضه می‌شود. مصرف گلوتامین کارن به صورت روزانه، مخصوصاً پس از تمرین و پیش از خواب، به کاهش ریزش عضلات، پیشگیری از خستگی مفرط و افزایش ریکاوری کمک می‌کند. این مکمل برای دوره‌های استراحت یا تمرین کم نیز مفید بوده و مانع تحلیل عضلانی می‌گردد.

سوپر وی کارن

سوپر وی کارن یک مکمل ترکیبی پروتئینی-کربوهیدراتی است که با فرمولی متعادل شامل 44٪ پروتئین و 45٪ کربوهیدرات برای تقویت رشد و حجم عضلانی طراحی شده است. پروتئین این مکمل از ترکیب وی کنسانتره، کازئین و آلبومین تشکیل شده و کربوهیدرات آن نیز از مالتودکسترین و دکستروز تهیه شده است.

هر پیمانه 35 گرمی شامل 155 کالری، 16 گرم کربوهیدرات، 14.5 گرم پروتئین و 1 گرم گلوتامین می‌باشد. این مکمل فاقد گلوتن بوده و بسته به نوع ورزش و وضعیت بدنی، می‌توان آن را قبل و بعد از تمرین یا حتی صبح‌ها مصرف کرد.

برند مکس ماسل (Max Muscle)

این برند یکی از نام‌های معتبر در دنیای مکمل‌های ورزشی است که با تمرکز بر کیفیت، ترکیبات علمی و اثربخشی بالا توانسته جایگاه ویژه‌ای در بین ورزشکاران حرفه‌ای و آماتور پیدا کند. در ایران، داروخانه دکتر توکلیان به عنوان نماینده معتبر، انواع مکمل‌های این برند را با ضمانت اصالت و مشاوره تخصصی عرضه می‌کند.

پروتئین وی مکس پرو الیت مکس ماسل

ترکیبی از سه نوع پروتئین وی ایزوله، وی کنسانتره و کازئین در این مکمل موجب می‌شود تا هم جذب سریع و هم تغذیه طولانی‌مدت عضلات فراهم شود. این ویژگی باعث افزایش سنتز پروتئین، رشد عضلات و حفظ آن‌ها در طول زمان شده و برای دوره‌های عضله‌سازی بسیار مفید است.

گینر بیگ مکس 50 مکس ماسل

این مکمل برای ورزشکارانی طراحی شده که به دنبال افزایش سریع وزن و حجم عضلات هستند. درصد بالای کربوهیدرات و پروتئین در ترکیب آن موجب افزایش انرژی، بازسازی ذخایر گلیکوژن و رشد قابل توجه عضلات می‌شود. افرادی که به سختی افزایش وزن دارند، می‌توانند از این گینر با اطمینان بهره ببرند.

تمامی این مکمل‌ها را می‌توانید از داروخانه دکتر توکلیان با ضمانت کیفیت و تحت نظر مشاوران تغذیه تهیه کنید.

جمع‌بندی

بیماری سلیاک یک اختلال جدی خود ایمنی است که با حذف کامل گلوتن از رژیم غذایی قابل کنترل است. با تشخیص زود هنگام و پیروی دقیق از رژیم غذایی بدون گلوتن، می‌توان از بروز بسیاری از عوارض جدی جلوگیری کرد. آگاهی، پیگیری پزشکی و رعایت سبک زندگی سالم، کلید مدیریت موفق این بیماری هستند.

سوالات متداول

۱. آیا بیماری سلیاک درمان قطعی دارد؟
خیر. سلیاک درمان دارویی ندارد، اما با حذف گلوتن از رژیم غذایی، علائم آن کنترل می‌شود و روده به مرور ترمیم می‌شود.

۲. آیا ممکن است بیماری سلیاک بدون علائم گوارشی باشد؟
بله. در برخی افراد، علائم ممکن است غیرگوارشی مانند کم‌خونی، خستگی یا مشکلات پوستی باشد که تشخیص را دشوارتر می‌کند.

۳. چگونه می‌توان سلیاک را تشخیص داد؟
از طریق آزمایش خون برای بررسی آنتی‌ بادی‌های خاص و در صورت نیاز، نمونه‌برداری از روده باریک برای بررسی آسیب‌های روده‌ای.

۴. آیا افراد مبتلا به سلیاک می‌توانند جو دوسر مصرف کنند؟
اگرچه جو دوسر گلوتن ندارد، اما اغلب در حین فرآوری با گلوتن آلوده می‌شود. تنها نوع تایید شده و بدون آلودگی قابل مصرف است.