سوماتروپین یا هورمون رشد چیست

همه چیز درباره هورمون رشد یا سوماتروپین

تمام اعمال و اتفاقاتی که در بدن انسان رخ می دهد، تحت تاثیر و کنترل دو سیستم اصلی بدن، یعنی دستگاه عصبی و دستگاه غدد قرار دارند. این دو سیستم با یکدیگر همکاری دارند و بر روی هم تاثیر می گذارند و به این ترتیب باعث می شوند که بدن عملکرد درست و مطلوبی داشته باشد.

دستگاه غدد انسان ها با ترشح مواد مختلفی از جمله هورمون های مهمی مثل هورمون رشد و در کنار آن دستگاه عصبی از طریق سلول های عصبی خود یا اصطلاحا نورون ها به تنظیم فعالیت های بدن می پردازند. در حقیقت دستگاه غدد، به دو دستگاه تقسیم می شود: دستگاه غدد درون ریز و دستگاه غدد برون ریز. دستگاه غدد درون ریز، وظیفه ترشح هورمون ها را بر عهده دارد. در این مقاله قصد داریم تا در مورد یکی از مهم ترین هورمون های این سیستم به نام هورمون رشد یا HGH صحبت کنیم.

ماهیت هورمون رشد یا سوماتوتروپین

در مغز انسان ها غده ای به نام هیپوفیز وجود دارد. غده هیپوفیز در زیر غده هیپوتالاموس قرار دارد و از طریق ساقه ای به آن متصل است. در اثر عوامل مختلفی مانند ورزش، خواب مناسب، کاهش استرس و کاهش قند خون غده هیپوتالاموس تحریک شده و هورمون محرک هورمون رشد را ترشح می کند.

این هورمون باعث می شود بخش پیشین غده هیپوفیز به نام آدنوهیپوفیز شروع به ترشح هورمون رشد کند. این هورمون بر روی کبد تاثیر می گذارد و باعث ترشح موادی پروتئینی به نام سوماتومدین از کبد می شود. در حقیقت این سوماتومدین ها باعث رشد و بازسازی عضله، استخوان، پوست و... می شود. هورمون رشد، ماهیتی پروتئینی دارد و می تواند باعث افزایش بیوسنتز در بخش های مختلف بدن شود.

این هورمون در متابولیسم مواد مختلف از جمله کربوهیدرات ها، پروتئین ها و لیپیدها تاثیر دارد. هورمون HGH می تواند باعث افزایش بیوسنتز پروتئین ها شود. به این ترتیب باعث افزایش تعداد و اندازه سلول ها می شود. این هورمون پیش از دوران بلوغ در رشد قد نقش بسیار مهمی دارد. بیشترین میزان هورمون رشد، شب ها، هنگام خواب ترشح می شود. به همین علت خواب کافی، تاثیر بسیار مهمی بر ترشح این هورمون و در نتیجه سلامت بدن دارد.

تفاوت سوماتوتروپین با سوماتروپین

سوماتروپین در حقیقت شکل نوترکیب سوماتوتروپین است. در حقیقت به هورمون رشدی که استفاده درمانی و دارویی دارد، سوماتروپین گفته می شود. از سوماتروپین برای درمان اختلالات ترشح هورمون رشد استفاده می شود.

علاوه بر آن، از آن برای درمان بیماری های خاص اسکلتی و نقص رشد اندامی، استفاده می شود. همچنین استفاده از سوماتروپین در میان ورزشکاران نیز رایج است. البته توجه داشته باشید که این دارو، یک داروی هورمونی است و استفاده اشتباه از آن می تواند باعث ایجاد آسیب های شدیدی شود. به همین علت حتما باید توسط پزشک متخصص تجویز شود.

تعدادی از ورزشکاران برای رشد سریع اندام های بدنشان، از این هورمون استفاده می کنند. استفاده نادرست از آن عوارض سنگینی را برای ورزشکار و بدنساز به دنبال خواهد داشت.

نحوه عملکرد هورمون رشد بر روی بدن

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، این هورمون بر متابولیسم کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین ها تاثیر می گذارد. باعث افزایش بیوسنتز پروتئین ها می شود که این مسئله هم باعث افزایش تعداد و اندازه سلول ها می شود. این هورمون بر روی رشد استخوان ها نیز تاثیر دارد.

در دوران پیش از بلوغ، بر روی صفحات رشد که غضروفی هستند تاثیر می گذارد و باعث افزایش طول استخوان های دراز می شود. در دوران پس از بلوغ، چون تمام صفحات غضروفی، دیگر استخوانی شده اند، بر روی رشد طولی استخوان ها تاثیر نمی گذارد بلکه باعث رشد قطری استخوان ها می شود. یعنی پیش از بلوغ باعث رشد طولی و بعد از بلوغ باعث رشد قطری استخوان ها می شود.

این هورمون باعث کاهش جذب گلوکز توسط کبد می شود. زیرا می خواهد از گلوکز برای تولید انرژی یا به عبارت بهتر تولید مولکول های ATP استفاده کند. در نتیجه، مصرف بی رویه سوماتروپین  می تواند باعث به هم ریختن نظم و تعادل هورمون ها شود.

در حقیقت اگر افزایش هورمون رشد در خون به خاطر فعالیت بیش از حد غده هیپوفیز رخ دهد، چون قند خون افزایش یافته، نوعی بیماری تحت عنوان دیابت هیپوفیزی ایجاد می شود. این هورمون باعث افزایش تجزیه لیپیدها یا همان چربی ها می شود. در حقیقت از این چربی ها برای تولید انرژی استفاده می کند.

این هورمون همچنین باعث افزایش گلوکونئوژنز در کبد می شود. گلوکونئوژنز فرایندی است که در آن کربوهیدرات ها به گلوکز تبدیل می شوند. همانطور که گفتیم هورمون رشد باعث افزایش گلوکز خون می شود. در نتیجه تمایل دارد که باعث تحریک فرایند گلوکونئوژنز شود.

نقش هورمون رشد در بدن ورزشکاران

سوماتروپین باعث می شود که ورزشکاران و بدنسازان بعد از آسیب دیدگی سریع تر بهبود پیدا کنند و به اصطلاح ریکاوری شوند. زیرا هورمون رشد در استخوان سازی تاثیر دارد و باعث افزایش سنتز کلاژن و سایر پروتئین ها در بدن می شود. در نتیجه عضلات و ماهیچه ها سریع تر بهبود پیدا می کنند.

سوماتروپین همراه با انسولین و تستوسترون، برای چربی سوزی استفاده می شود. همچنین بدنسازان از ترکیب این مکمل ها برای افزایش حجم عضلات خود استفاده می کنند. این هورمون همچنین باعث افزایش قدرت عضلانی می شود. همچنین باعث می شود که زخم ها سریع تر بهبود پیدا کنند. در نتیجه باعث افزایش راندمان عملکرد ورزشکار و بدنساز خواهد شد.

این هورمون در سلامت رباط ها نیز نقش دارد. تحقیقات نشان داده است که مصرف درست و اصولی هورمون رشد باعث کاهش بیماری های قلبی و عروقی می شود. همچنین در بهبود سلامت روح و روان و بهبود مشکلات ناشی از کم خوابی نیز موثر است.

عوارض مصرف سوماتروپین

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، سوماتروپین، یک دارو است؛ نه یک مکمل ورزشی عادی. در نتیجه حتما باید توسط پزشک متخصص تجویز شود. این هورمون به شکل قرص و آمپول تولید می شود. از این هورمون برای درمان بیماری های مختلف استفاده می شود. اما مصرف آن در میان ورزشکاران و به خصوص بدنسازان رواج یافته است.

برخی از ورزشکاران، گمان می کنند که با مصرف این هورمون معجزه ای در بدنشان رخ خواهد داد یا به یک باره حجم عضلات و قدرت بدنی شان چند برابر خواهد شد و یا آسیب دیدگی شان در عرض یک شب، بهبود خواهد یافت. در نتیجه دوزهای بالایی از هورمون رشد را مصرف می کنند که به شدت خطرناک است.

این هورمون اگر بیش از حد مجاز تزریق شود، باعث بروز عوارض سنگینی خواهد شد و چون یک داروی هورمونی است، پاکسازی آن از بدن مدت زیادی طول خواهد کشید. در حقیقت مصرف سوماتروپین باید با برنامه و همراه با مکمل های خاص دیگری صورت بگیرد. در نتیجه حتما باید این هورمون را تحت نظر پزشک و مطابق با برنامه های پزشک و مربی خود مصرف کنید.

آمپول هورمون رشد معمولا به زیر پوست یا داخل عضله تزریق می شود. به همین علت تزریق آن باید توسط فرد ماهری صورت بگیرد. تزریق وریدی آن می تواند مشکل آفرین باشد. مصرف بیش از اندازه این هورمون می تواند باعث ایجاد لرزش در دست ها، ضعف و خستگی، ایجاد سردردهای شدید، افزایش بی دلیل و ناگهانی اشتها، افزایش ضربان قلب و .... شود.

همچنین اگر میزان هورمون رشد بعد از دوران بلوغ بسیار زیاد افزایش یابد، باعث ایجاد نوعی بیماری به نام آکرومگالی شود. در این بیماری اعضا و اندام های مختلف بدن، بیش از اندازه نرمال خود رشد می کنند. به خصوص بینی، فک و پیشانی فرد کشیده تر می شود. حتی اندام های داخلی مثل معده نیز بزرگ می شوند.

در این مقاله سعی کردیم که ماهیت هورمون رشد، نحوه عملکرد و عوارض مصرف آن را به شکل جامع و کاربردی شرح دهیم. باز هم تاکید می کنیم که این هورمون فقط باید توسط پزشک متخصص تجویز شود.

اگر قصد دارید که از نوع خاصی از مکمل ورزشی یا مکمل بدنسازی استفاده کنید، حتما باید از مکمل های اورجینال استفاده کنید. منظور ما از مکمل های اورجینال، مکمل های تحت نظر وزارت بهداشت و با لیبل اصالت وزارت بهداشت هستند. این مکمل ها را می توانید از فروشگاه های معتبر تهیه کنید.

شما می توانید برای آگاهی از قیمت مکمل و خرید مکمل اصل به وبسایت تندرست از داروخانه دکتر توکلیان مراجعه نمایید. همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد هر نوع مکمل ورزشی و اثرات آن بر بدن و همچنین آشنایی با عملکرد انواع مکمل ها می توانید به قسمت مقالات وب سایت تندرست مراجعه نمایید.